TẬN THU LÒNG DẠ THẾ GIAN
Nhân dịp đầu năm mới, vua Lê Thánh Tông giả làm thường dân ra phố chơi, để xem xét tình hình dân chúng. Đi tới đâu nhà vua cũng thấy la liệt câu đối, ca ngợi cảnh thái bình thịnh trị. Riêng nhà nọ chẳng treo đèn kết hoa, mà cũng chẳng đối liễn gì hết.
Vua rẽ vào hỏi, chủ nhà trả lời rằng :
- Chả giấu gì bác, nhà cháu làm cái nghề hèn hạ quá, nên chẳng dám phô trương gì cho thêm tủi.
Vua ngạc nhiên hỏi :
- Sao lại có nghề gì là nghề hèn hạ ?
Chủ nhà thưa :
- Dạ ! Nhà cháu chỉ chuyên đi... hót phân để bán thôi ạ.
Nghe xong nhà vua cười nói :
- Nếu vậy nhà bác đây là sang trọng bậc nhất, việc gì mà lại kêu là hèn hạ. Câu đối của bác nếu dán lên cũng hay bậc nhất, việc gì mà lại kêu là hèn!
Rồi vua gọi lấy giấy bút, đề giùm cho một đôi câu đối như sau :
衣 一 絨 衣 能 擔 世 間 難 事,
提 三 尺 劍 盡 收 天 下 人 心.
Ý nhất nhung y, năng đảm thế gian nan sự,
Đề tam xích kiếm, tận thu thiên hạ nhân tâm.
(Khoác một mảnh nhung y, gánh vác việc khó khăn thiên hạ,
Cầm ba thước kiếm, tận thu lòng dạ thế gian).
Khách qua lại, nhìn thấy câu đối ai cũng kinh ngạc trầm trồ
Thì ra, chỉ cần có thể đảm đương những nhọc nhằn khó khăn của thiên hạ, chỉ cần có thể sống tròn đạo nghĩa, thu phục lòng người thì nghề nghiệp nào cũng thành cao quý cả!
Ngược lại, dù làm nghề cao sang đến đâu, ví như giáo viên, bác sĩ, mà tâm địa hẹp hòi, đánh mất đạo đức, thì cũng không sánh nổi anh chàng mót phân “tận thu lòng dạ thế gian” kia!
******
# ST.